UITWEG - HERZIEN

Deze maand is de veertiende, herziene druk van Uitweg[1] van Boudewijn Chabot verschenen.
Chabot publiceert dit boek, eerder samen met Stella Braam, al sinds 2010 voor een publiek dat geïnteresseerd is in de autonomie over het eigen sterven. We spreken dan ook wel van zelf-euthanasie: een goed sterven door eigen hand en onder eigen verantwoordelijkheid, tegenover euthanasie: sterven onder verantwoordelijkheid en door direct handelen van een arts, of door sterven middels een door de arts aangereikt middel dat zelf opgedronken dient te worden in diens aanwezigheid: hulp bij zelfdoding.

Naast achtergrondverhalen en interviews draait Uitweg nog steeds rond het bespreken van drie stervenswegen die Chabot humaan acht: stoppen met eten en drinken, de medicijnmethode en de helium-/stikstofmethode – deze methoden, die transparant en concreet worden besproken, vormen de belangrijkste drijfveer het boek aan te schaffen.
Op detailniveau zijn er, in het bijzonder m.b.t. de medicijnmethode, wijzigingen en aanvullingen te lezen (op zich al voldoende reden deze editie aan te schaffen); een boek dat zoals Chabot schrijft ‘geen receptengids maar een naslagwerk’ is. (p. 249) Dit laatste mag ook duidelijk maken hoe belangrijk het is niet te gaan doe-het-zelven op grond van dit boek, maar in gesprek te gaan met een counselor of een consulent die kennis in huis heeft van de praktijk van het sterven in eigen regie – en daar wijst Chabot dan ook meermaals op.

Vele pagina’s wijdt Chabot aan Coöperatie Laatste Wil en haar promotie van Middel X dat, zoals inmiddels bekend is, de stof natriumazide is. In het vierde hoofdstuk, Een giftige cocktail, staat hij stil bij de onverantwoorde wijze waarop de CLW met jubelstemming de media opzocht en bij de consequenties daarvan voor het debat over sterven in eigen: “De publieke acceptatie van humaan sterven in eigen regie is tien jaar teruggezet.” (p. 113) In hoofdstuk zeven, Methoden voor zelfdoding die onzeker zijn of de naasten belasten, informeert Chabot in meer detail over natriumnitriet en -azide, en het achtste hoofdstuk, De Coöperatie Laatste Wil: legaal én strafbaar?, is een reeds eerder gepubliceerd en nu ingekort artikel van voormalig suïcideconsulent Ton Vink met als centrale vraag: “Hoe naïef kun je zijn.” 

Al deze negatief-kritische aandacht voor de CLW neemt niet weg dat azide en nitriet in de belangstelling zijn komen te staan en ook meer en meer serieus genomen en onderzocht worden. Philip Nitschke besteedt er in de laatste edities van het Peaceful Pill Handbook steeds meer aandacht aan en hier kan ook vermeld worden dat de CLW voor haar leden een webpagina met onder andere een (summiere) instructie voor het gebruik van natriumazide heeft gepubliceerd: Informatiepakket Laatstewilmiddelen. Dat alles zou kunnen betekenen dat het middel in de levenseindepraktijk vaker gebruikt kan dan wel zál gaan worden. En daar stuiten we op het probleem van het gebruik van deze middelen in relatie tot humaan, waardig én niet voor mogelijk aanwezige naasten afschrikwekkend sterven: geloofwaardige, objectieve getuigenverslagen vanaf inname van de middelen tot en met het sterven ontbreken (voor zover mij bekend). Daar zit ook de grootste zorg van Boudewijn Chabot: “Het zou duidelijkheid brengen in de mistige informatie die nu beschikbaar is als deze gevallen gefilmd worden op bijvoorbeeld een smartphone. Dan kan men de bijwerkingen in kaart brengen met behulp van een specialist op dit terrein.”(p. 168) Voor dit moment betekent dat mijns inziens dat het barbituraat pentobarbital sodium, indien te verkrijgen én verkregen uit betrouwbare bron, nog immer het voor zelfeuthanasie beste middel is.

Frank Vandendries, levenseindecounselor

[1] Chabot, Boudewijn, Uitweg, Handboek, een waardig levenseinde in eigen hand, Amsterdam, Nijgh & Van Ditmar, 2019, ISBN 9789038804538, 302 pagina’s