HELIUM? WAAROM NIET?

In het lijfblad van de NVVE, Relevant, staat in het september-2018-nummer een artikel van Marijke Hilhorst: Ik deed het uit liefde, maar het was onmenselijk zwaar, voor haar en voor mij. In dit artikel is ‘Hannah’ aan het woord die vertelt over het zelfgekozen sterven van haar partner ‘Ruth’. Een aantal opmerkingen bij een opmerkelijke tekst.

‘Ruth’ kiest voor de heliummethode: “Na zich verdiept te hebben in verschillende methodes koos Ruth voor vergassing met helium. Dat zou tot een snelle en pijnloze dood leiden. Dat deed het niet. Technisch was het lastig om de juiste toevoersnelheid van het gas te vinden. Er waren drie pogingen nodig om te sterven. De angst om te stikken en de vrees dat het niet zou lukken waren groot.”
Deze passage roept meerdere vragen op. Waarom de keuze voor helium? Hoe heeft zij zich laten informeren; uit een boek, in gesprek met een consulent, en is dat dan iemand die praktijkervaring heeft met die methode?
Wat voor alle methoden geldt, is dat een goede voorbereiding is vereist. Als cliënten mijn praktijk binnenkomen met het verhaal van een mislukte poging met helium, is er sprake geweest van slordigheid. De heliummethode lijkt op het eerste oog een methode voor doe-het-zelvers: het boek Uitweg van Boudewijn Chabot geeft samen met een video toegankelijke en omvattende informatie en ook op internet (YouTube) staat een en ander aan voorbeelden van handelingen. Maar dat is niet altijd voldoende voor succesvol handelen en het gaat dus wel eens goed fout – zie het verhaal in Relevant.

In de situatie van ‘Ruth’ vraag ik me verder af:
- ‘lastig om de juiste toevoersnelheid van het gas te vinden’ – was er vooraf geoefend?
- ‘drie pogingen nodig om te sterven’ – hoe zagen die pogingen eruit?
- ‘angst om te stikken’ – als ‘Ruth’ zich goed had laten informeren wist zij dat van stikken geen sprake is. “Helium verdringt snel alle zuurstof uit de longen, zodat er geen zuurstof meer in het bloed komt en de hersenen geen zuurstof meer krijgen. Dit gaat zo snel dat er in het bloed geen toename van uitgeademde kooldioxide ontstaat. Hierdoor ervaart u geen benauwdheid, zoals bij de methode met de plastic zak wel gebeurt.” Aldus Chabot in deel 3 van Uitweg. Bij mislukte pogingen is het voorgekomen dat er toevoer van zuurstof blijft, waardoor iemand voor een kortere of langere periode een black-out krijgt maar niet sterft. Een nieuwe poging vraagt dan om een geheel nieuwe voorbereiding en uitvoering: de heliumflessen zullen (flink) leeg zijn geraakt. (Dat maakt ‘drie pogingen’ des te raadselachtiger.)

Het is zonneklaar dat Marijke Hilhorst zich als auteur van het stuk niet heeft verdiept in de materie. En daardoor krijgt de niet beter wetende lezer van Relevant een geheel foutief beeld van de methode. Ik vraag me af: waarom zo’n slordig artikel? Wat is daarvan het doel? De methode zelf of zelfeuthanasie in diskrediet brengen? Of denk ik dan kwaad?
Als immers de -zo komt het op mij over- slecht voorbereide zelfdoding van ‘Ruth’ dit effect heeft: “Nog altijd weten velen niet hoe ze is overleden of wat ik heb doorstaan” dan ligt het houden van een promotiepraatje voor euthanasie wel erg voor de hand: “Hoe anders was het geweest als Ruth euthanasie had gekregen. Een gegarandeerde dood, pijnloos, geen politie.” (Niet duidelijk of deze woorden van ‘Hannah’ of van Hilhorst zijn.) Als de voorbereiding goed was gedaan: gegarandeerde dood. En pijnloos. (Had ‘Ruth’ overigens pijn gehad? Maakt de tekst niet duidelijk.) Wel meestentijds politie, dat is waar. Maar met een goede informatieronde had ‘Hannah’ zich daar op kunnen voorbereiden.
En dan ook nog spreken over ‘complexe rouw’; dat is weer een open deur…
Als ‘Hannah’ uit de anonimiteit wil treden, ga ik graag met haar het gesprek aan over wat er is geschied.
​
Tot slot. Wat mij direct opviel bij het lezen van de inleiding: Hilhorst spreekt over ‘zelfmoord’, niet over zelfdoding. Heeft dat een reden?

Frank Vandendries, levenseindecounselor