Op 30 januari verscheen het onderzoeksrapport Perspectieven op de doodswens van ouderen die niet ernstig ziek zijn: de mensen en de cijfers van Els van Wijngaarden (Universiteit voor Humanistiek, i.s.m. ZonMw en Juliuscentrum UMC) – in opdracht van het Ministerie van VWS (minister Hugo de Jonge).[1] Dat het geen verrassingen zou brengen, stond bij aanvang al vast. Els van Wijngaarden publiceerde in 2016 haar promotieonderzoek Voltooid leven – over leven en willen sterven. Dat onderzoek heeft ze nu nog een keer overgedaan met dezelfde bevindingen en dezelfde eindconclusie: ‘Voltooid leven. Waar?’ Het onderzoek is ook een herhaling van stappen die gezet waren in het rapport-Schnabel: Voltooid leven - over hulp bij zelfdoding aan mensen die hun leven voltooid achten, eveneens uit 2016. De conclusie van Schnabel was dat het waarschijnlijk om een verwaarloosbare kleine groep mensen gaat die met een beetje wil tot medisch duiden (stapelen van ouderdomsklachten) ook onder de euthanasiewet zou kunnen vallen. De meerwaarde van het Perspectief-onderzoek zou nu kunnen zijn dat er aan die kleine groep mensen een getal wordt gekoppeld. Hoeveel mensen hebben nu volgens dat laatste onderzoek een ‘doodswens’? Op pagina 4 lezen we: Ambivalentie Te weinig mensen om serieus over wetswijziging na te gaan denken. De grootste groep mensen die in het Perspectief-onderzoek gehoord is, laat zich kenmerken door worsteling met het leven, met hoeveelheden twijfels, en met sterke ambivalentie als het gaat om een stervenswens. Hugo de Jonge stelt in een begeleidend schrijven dan ook: “Juist omdat dit onderzoek aantoont dat de doodswens niet statisch, maar situatieafhankelijk en ambivalent is, moeten antwoorden op problemen van deze zeer diverse groep mensen worden gevonden zonder de euthanasiewetgeving te verruimen of een andere wettelijke regeling voor hulp bij zelfdoding te initiëren.” Er valt op detailniveau natuurlijk veel te zeggen over het recente onderzoek van Van Wijngaarden, maar voor deze bijdrage kies ik nu echter één passage uit die aansluit bij missie en werkzaamheden van Stichting LevenseindeCounseling. Op pagina 133[2] lezen we: Langs legale kanalen
Miriam de Bontridder, voormalig bestuurslid van Stichting de Einder, bekritiseert het Perspectief-onderzoek in een stuk in de Volkskrant (Legale pil van Drion beëindigt onrust, 11 februari jl.)[3] waarin zij bovenstaand citaat als uitgangspunt neemt voor haar argumentatie. De onderliggende gedachte is dat het bezit van een middel levens zal redden of rekken. Dat klopt voor de een, maar niet voor de ander – en het is zeer de vraag of dat van belang is. Waar De Bontridder in het opiniestuk op aanstuurt, is dat er een legaal middel ter beschikking dient te worden gesteld. Zo staat het ook in de tekst: “Aan die begrijpelijke onrust [over de vraag of een middel werkt of rommel is – FV] komt een eind wanneer de pil van Drion langs legale kanalen ter beschikking komt.” Langs legale kanalen… en/maar hoe dat dan georganiseerd dient te worden, op een wijze dat eigen regie niet van tafel wordt geveegd en zelfbeschikking serieus wordt genomen, wordt niet geduid. Eigen regie betekent toch ook vooral dat iemand zélf toegang heeft tot een middel, het ook zélf kan verkrijgen, om het onder éigen verantwoordelijkheid op te bergen of te gebruiken. Coalitiegedraai Een soortgelijke beweging zien we ook in een artikel in Het Parool van 4 februari jl. (‘Rapport voltooid leven is coalitiegedraai en een gemiste kans’)[5] waarin consulent hersenaandoeningen en levenseindevragen Hans van Dam fulmineert tegen het onderzoeksproject en Van Wijngaarden stevig persoonlijk aanvalt. Hij eindigt met de woorden: “Het is treurig dat de nood van mensen wordt opgeofferd aan coalitiegedraai en blamerend dat de commissie-Van Wijngaarden zich hiervoor heeft geleend. Het moet en kan anders en daar is het hoog tijd voor.” Het moet en het kan anders… en/maar hoe dan? Het enige initiatief dat er ligt, is dat van Pia Dijkstra en dat zal door ‘coalitiegedraai’ nimmer als geconcretiseerde wet het levenslicht gaan zien. Heeft Van Dam zelf nog een idee of blijft het bij boosheid? Stagnatie Al decennia lang stopt het debat op dit punt: hoe krijgen al die eigen-regie-wensende mensen het/een middel in huis zonder dat anderen bepalen dát jij het krijgt. We zijn inmiddels wel bekend met alle vermeende bezwaren: wat als jongeren het in handen krijgen, wat als iemand zijn schoonmoeder wil doden (misbruik), wat als iemand in een ‘impuls’ het middel tot zich neemt (weloverwogenheid vs slordigheid), hoe moet je het veilig bewaren (waar en bij wie), etc. etc. Al die bezwaren zorgen ervoor dat eigen regie, en in het verlengde daarvan zelfbeschikking of autonomie, steeds weer snel uit beeld raken. Want het kan toch niet zo zijn (het riedeltje van Bert Keizer) dat een middel bij de Albert Heijn komt te liggen? Eenieder die een dergelijke denktrant kan en wil onderschrijven, doet er goed aan geen gebruik meer te maken van begrippen als zelfbeschikking en eigen regie want er wordt links- of rechtsom gekozen voor een afhankelijkheidsrelatie. Dergelijke termen verleiden natuurlijk wel! De oprechte naïeveling of de slecht geïnformeerde burger graaft met enthousiasme een eigen kuil van onderdanigheid. Geen belemmeringen Pia Dijkstra’s initiatiefwet Wet toetsing levenseindebegeleiding van ouderen op verzoek is daar een mooi voorbeeld van. Op een pagina van de website van D66 is te lezen: “Als iemand dan voor zichzelf concludeert: mijn leven is voltooid, ik wil het zelf op een waardige manier beëindigen, dan zou die wens gerespecteerd moeten worden en er geen belemmeringen moeten worden opgeworpen.”[6] In uitwerking is de initiatiefwet gelijkend de euthanasiewet (Wet Toetsing Levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding) want voorwaarden x, y, z. En die gelijkenis is vanuit onze gelederen ook al vaker benoemd. Het voltooidlevendebat bestaat eigenlijk uit een oeverloze herhaling. En wat zou het een opluchting zijn als dat debat haar voltooiing bereikt – en bij het restafval wordt geplaatst. Is dit niet heel erg boud gesteld, zult u zich wellicht afvragen? Nee, de kern van het levenseindedebat is en blijft immer: wie mag bepalen dat jij toegang krijgt tot middelen, en: wie heeft juridische toestemming om jou te doden. In de huidige situatie met de WTL en in het voorstel-Dijkstra begint het met een eigen weloverwogen verzoek, dan gaan anderen met dat verzoek aan de haal en het eindigt met knielen voor de overheid in de persoon van een arts of een levenseindebegeleider. En eigenlijk is het motief dan verder niet meer interessant: of het nu gaat om voltooid, of om klaar-met, om lijden aan het leven of aan een meer of minder vreselijke ziekte. Prijs je afhankelijkheid! Wie er geen moeite mee heeft dat een ander voor jou bepaalt, prima, maar maak het dan ook niet mooier dan het is en heb het lef de afhankelijkheid juist te prijzen! En/maar klaag dan ook niet wanneer de overheid het voor jou toch niet regelt zoals jij het graag voor jezelf wilt zien! Ik kan me voorstellen dat de lezer nu de vraag opwerpt: ‘Maar hoe kan zelfbeschikking dan niet verkwanseld worden?’ Daar ga ik in een volgende bijdrage verder op in. Frank Vandendries, levenseindecounselor [1] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2020Z01607&did=2020D03363 [2] Hoofdstuk 11 gaat in op die vragen en dilemma’s waar in dit citaat op gewezen wordt. Levenseindecounselors en -consulenten die gesprekken voeren met cliënten zullen de gegeven voorbeelden zeker herkennen uit de eigen praktijken. {3] https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/legale-pil-van-drion-beeindigt-onrust~b6651eca/ [4] Aan de aanname dat het bezit van een ‘legale’ pil onrust beëindigt, zit een bevoogdend geurtje en die aanname is eigenlijk volstrekt niet interessant voor wie zelfbeschikking als leidraad neemt. En mogelijk is zo'n aanname ook nog eens directief van aard als de pil werkelijk 'legaal' aangereikt zou gaan worden: “Alstublieft mevrouw, u krijgt de Pil van Drion. Wordt u lekker rustig van.” [5] https://www.parool.nl/columns-opinie/rapport-voltooid-leven-is-coalitiegedraai-en-een-gemiste-kans~b82802cf/ [6] https://d66.nl/wet-voltooid-leven-pia-dijkstra/ Comments are closed.
|
NIEUWS
|